Dynamiek en volume
Expressie
Notenwaarden
Maat
Enkelvoudige maatsoorten
Samengestelde maatsoorten
Rusten
Tempo
De metronoom
Maatwisseling
Opmaat
Triool
Ritme
Overzicht ritme, maat en tempo
After beat
Syncope
Ritmische motieven & ostinato's
Break & stop time
Fill-in
Muzikale dimensies
Het relatief systeem
Het absoluut systeem
Vals en zuiver
De vijflijnige balk
Melodie
Akkoord
Tussentonen
Notatie tussentonen
Veel voorkomende notaties
Articulatie
Octaafgebieden
Intervallen
Toonsoorten in grote terts, verhogingen
Toonsoorten in grote terts, verlagingen
Toonsoorten in kleine terts
Transponeren
Moduleren
Toonladder en tonaliteit
Grafische notatie
Middeleeuwse toonladders
De toonladder in andere culturen

Kleine-tertstoonladder

Als het interval van de eerste tot de derde toon van een toonladder een grote terts is, noem je die toonladder een grote-tertstoonladder of majeurtoonladder.

Met de do op c staat een muziekstuk in C grote terts, afgekort in C gr.t. of in C (hoofdletter).

Als het interval van de eerste tot de derde toon van een toonladder een kleine terts is, noem je die toonladder een kleine-tertstoonladder of mineurtoonladder. De meest voorkomende kleine-tertstoonladder is de la-ladder. De afstand van de terts la - do is immers anderhalf.





De toonsoort a kl.t.

Als je de toon la op de a plaatst, dan kloppen alle afstanden en hoef je geen tussentonen te gebruiken. (De do ligt dan immers op de c-hoogte.)





Het muziekstuk staat in a kleine terts, afgekort in a kl.t., ofwel kortweg in a (kleine letter).





Kleine-tertstoonladders, verhogingen

Voor het maken van kleine-tertstoonladders ga je uit van de ladder van la. Noteer hieronder de opgegeven toonladders in absolute notennamen.





Kleine-tertstoonladders, verlagingen

Noteer hieronder de opgegeven toonladders in absolute notennamen.





Harmonische en melodische kl.t.t.

In de praktijk wordt vaak gesleuteld aan de zesde en de zevende toon van de kleine-tertstoonladder (kl.t.t.), de la-ladder. Deze verhoog je om de ladder weer meer op de grote-tertstoonladder (gr.t.t.) te laten lijken! Zo ontstaan de harmonische en melodische kleine-tertstoonladder.





*De melodische ladder komt vooral stijgend voor. In dalende melodische lijnen gebruik je de oorspronkelijke (la-)ladder.





Majeur en mineur

Naast de Nederlandse termen grote-tertstoonladder (gr.t.t.) en kleine-tertstoonladder (kl.t.t.) komen de volgende buitenlandse benamingen veel voor:



Nederlands Frans Engels Duits
gr.t.t. majeur major Dur
kl.t.t. mineur minor Moll
       


Gelijknamige en parallelle toonsoorten

Gelijknamige toonsoorten zijn toonsoorten met dezelfde tonica; bijv. C gr.t. en c kl.t.

Parallelle toonsoorten zijn toonsoorten met hetzelfde aantal voortekens; bijv. F gr.t. en d kl.t. (beide één mol).





<inhoudsoverzicht>



Bovenstaande tekst (copyright) is afkomstig uit de 2e druk van het boek
Muziek, kort en bondig geschreven door Paul Bronkhorst.
U mag de teksten, tekeningen en notenvoorbeelden uit dit boek vrij gebruiken, indien u:
- deze zonder enige wijziging geheel of gedeeltelijk overneemt;
- de bron volledig vermeldt
(titel en auteur bij tekstovername, tekenaar bij overname tekeningen);
- op geen enkele wijze hieraan verdient of vergoedingen ontvangt
(geen readers of enig commercieel belang).