Dynamiek en volume
Expressie
Notenwaarden
Maat
Enkelvoudige maatsoorten
Samengestelde maatsoorten
Rusten
Tempo
De metronoom
Maatwisseling
Opmaat
Triool
Ritme
Overzicht ritme, maat en tempo
After beat
Syncope
Ritmische motieven & ostinato's
Break & stop time
Fill-in
Muzikale dimensies
Het relatief systeem
Het absoluut systeem
Vals en zuiver
De vijflijnige balk
Melodie
Akkoord
Tussentonen
Notatie tussentonen
Veel voorkomende notaties
Articulatie
Octaafgebieden
Intervallen
Toonsoorten in grote terts, verhogingen
Toonsoorten in grote terts, verlagingen
Toonsoorten in kleine terts
Transponeren
Moduleren
Toonladder en tonaliteit
Grafische notatie
Middeleeuwse toonladders
De toonladder in andere culturen

Afstand in hoogte

Een interval is de afstand in hoogte tussen twee tonen. De grootte van het hoogteverschil bepaalt de naam van het interval. Je kunt daarbij van elke toon uitgaan. In onderstaand overzicht is de toon c' het vertrekpunt.



c' - c' priem (naar de eerste toon)
c' - d' seconde (naar de tweede toon)
c' - e' terts (naar de derde toon)
c' - f' kwart (naar de vierde toon)
c' - g' kwint (naar de vijfde toon)
c' - a' sext (naar de zesde toon)
c' - b' septime (naar de zevende toon)
c' - c'' octaaf (naar de achtste toon)
     


De halve verhoging of verlaging (-is en -es) zijn niet van invloed op bovengenoemde namen. Met andere woorden c-d is een seconde, maar ook cis-d of c-des of cis-des, enz.

Een interval kan ook dalend zijn. In onderstaand overzicht is de toon d'' het vertrekpunt.



d''-d'' priem
d''-cis'' seconde
d''-b' terts
d''-a' kwart
d''-g' kwint
d''-fis' sext
d''-e' septime
d''-d' octaaf
   


Verticaal en horizontaal

Je spreekt van een verticaal interval als beide tonen tegelijk klinken (samenklank). Je spreekt van een horizontaal interval als beide tonen na elkaar klinken (melodie).





Welke toon ligt een:

-terts hoger dan g'
-kwart hoger dan d'
-octaaf lager dan e''
-seconde lager dan c''
-septime hoger dan b
-terts lager dan d''
-kwint hoger dan a'
-sext lager dan f''
-kwart lager dan bes'
-septime lager dan gis''

Noteer deze tien intervallen als verticale intervallen op onderstaande notenbalken. Schrijf de naam van het interval er steeds onder.





Grote terts, kleine terts

Een belangrijk verschil in de muziek is het onderscheid tussen een grote terts en een kleine terts. De keuze voor grote of kleine terts beïnvloedt sterk de werking en de sfeer van de muziek.



c' - e' = grote terts
(afstand c - d = 1 en d - e = 1, samen 2)

a' - c'' = kleine terts
(afstand: a - b = 1 en b - c = ½, samen 1½)



De afstand van c' naar dis' is 1½. Waarom is dit toch geen kleine terts?

Noteer op onderstaande notenbalk horizontaal drie verschillende grote tertsen en drie verschillende kleine tertsen. Gebruik steeds andere tonen. Zet de namen van de intervallen eronder.







<inhoudsoverzicht>



Bovenstaande tekst (copyright) is afkomstig uit de 2e druk van het boek
Muziek, kort en bondig geschreven door Paul Bronkhorst.
U mag de teksten, tekeningen en notenvoorbeelden uit dit boek vrij gebruiken, indien u:
- deze zonder enige wijziging geheel of gedeeltelijk overneemt;
- de bron volledig vermeldt
(titel en auteur bij tekstovername, tekenaar bij overname tekeningen);
- op geen enkele wijze hieraan verdient of vergoedingen ontvangt
(geen readers of enig commercieel belang).